Η ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ

Εκεί αρχίζει και τελειώνει η Πρωτοχρονιά



Η Γιορτή της Άνοιξης / Κινέζικη Πρωτοχρονιά


Η έννοια της Πρωτοχρονιάς από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Πρωτοχρονιά στα Βαλκάνια

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

Τα ήθη και τα έθιμα των Χριστουγέννων στις Κυκλάδες




Το κοριτσάκι με τα σπίρτα στην Ομόνοια




Nύχτα σπαρμένη μάγια

ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ

«Τα γεγονότα ξεκίνησαν αυθόρμητα. Η συσσωρευμένη λαϊκή αγανάκτηση εκφράστηκε δυναμικά, όταν η χούντα, κάτω από την πίεση του λαϊκού παράγοντα και των εσωτερικών της αντιθέσεων, προσπαθούσε απεγνωσμένα να χρησιμοποιήσει φιλελεύθερο προσωπείο για να αποπροσανατολίσει και να αποδυναμώσει τη λαϊκή θέληση. Οι διαδηλωτές της Τετάρτης που ενώθηκαν με τους συγκεντρωμένους φοιτητές στο Πολυτεχνείο αποτέλεσαν πόλο συσπείρωσης ολοένα και περισσότερων φοιτητών και εργαζομένων…»
"Απόσπασμα από ανακοίνωση της Συντονιστικής Επιτροπής του Πολυτεχνείου"
που δημοσιεύτηκε στις 28 Σεπτέμβρη '74.

Απόσπασμα από τη συνέντευξη του εκφωνητή του Πολυτεχνείου Δημήτρη Παπαχρήστου στον Έφηβο(10.11.2008)http://efhbos.wordpress.com/2008/11/13/efhbos_mhtsos_papaxrhstos/ [...]

'Η εξέγερση του Πολυτεχνείου έχει σημαδέψει το χρόνο. Είναι η ζώσα μνήμη που αντιστέκεται στη φθορά του χρόνου και σε κάθε μορφή εξουσίας. Το πολυτεχνείο έχει υπάρξει αληθινά και ότι είναι αληθινό δεν γίνεται να χαθεί θα το βρούνε μπροστά τους όσοι δεν έχουν μνήμη και γνώση και θα αγωνίζονται για ένα καλύτερο κόσμο. Είναι σταθμός ανεφοδιασμού για την συνέχεια. Οι νέοι μπορούν να συνεχίσουν από εκεί που δεν μπορέσαμε να φτάσουμε εμείς. Η εξέγερση της 17ης Νοεμβρίου είναι ότι πιο σημαντικό έχω ζήσει. Αισθάνομαι περήφανος και δεν γίνεται να ξεχάσω αυτούς που έδωσαν τη ζωή τους. Στα βιβλία μου πάντα υπάρχει η αίσθηση της εξέγερσης. “ΣΤΟΝ ΗΛΙΟ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ” περιγράφονται οι τελευταίες στιγμές, το ίδιο και στα ποιήματά μου. Ακόμα και στα θεατρικά μου έργα. Δεν θέλω και δεν μπορώ να απαλλαγώ. Με έχει καθορίσει και αισθάνομαι το χρέος και την ανάγκη μοιράζομε αυτά που έζησα. Είμαι θυμωμένος με την τροπή που πήραν τα πράγματα από τότε και δεν μπορώ να ξεθυμώσω. Τα παιδιά που συνεχίζουν να εξεγείρονται εναντίον κάθε αδικίας με βοηθάνε να θυμάμαι."




Ο επαναστατικός σεισμός που τράνταξε την Αθήνα στα μέσα του Νοέμβρη συντελέστηκε μέσα σ' αυτή την υπερθεμασμένη απο εντάσεις ατμόσφαιρα: εντάσεις πολιτικές ανάμεσα στις λαικές μάζες που ωρίμαζε η αγωνιστική διάθεσή τους για τις δημοκρατικές ελευθερίες και στη διχτατορική εξουσία των Παπαδόπουλου-Μαρκε-ζίνη που τις είχε στραγγαλίσει. Εντάσεις κοινωνικές ανάμεσα στις εκμεταλευόμενες τάξεις(εργάτες, υπάλληλους, φτωχούς χωρικούς, βιοπαλαιστές), που το βιοτικό επίπεδό τους έπεφτε εξακολουθητικά και στους καπιταλιστές που τα κέρδη τους ολοένα αυξαίνανε. Εντάσεις ανάμεσα σε μιά επαναστατημένη νεολαία(απο φοιτητές, μαθητές, εργάτες) και σε ένα αντεπαναστατικό "κατεστημένο" με τη δύναμη των τάνκς της 21ης Απριλίου.
Απόσπασμα από την εφημερίδα"ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΠΑΛΗ, ΦΥΛΛΟ 41 Δεκέμβριος 1973"

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΤΣΕΒΑ ΓΙΑ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ

Α. ΝΕΚΡΟΙ:
Βαρύς υπήρξεν ο φόρος του αίματος εις νεκρούς και τραυματίας ο καταβληθείς δια την καταστολήν δια την καταστολήν της εξεγέρσεως του Πολυτεχνείου. Και των μεν τραυματιών τον αριθμόν, ήγγισε, μετά βεβαιότητας μάλλον, η έρευνα. Ανεξιχνίαστος, όμως, παραμένει εισέτι ο ακριβής αριθμός των νεκρών. Σύντονοι κατεβλήθησαν προς την κατεύθυσιν ταύτην προοπάθειαι και πέραν των αμέσως η εμμέσως περιερχομένων εις γνώσιν μου έκκλησις δια του Τύπου δημοσία διετυπώθη, όπως καταγγελθώσιν ή αναφερθώσι περιπτώσεις θανάτων ή και εξαφανίσεων ατόμων συνεπεία των γεγονότων του Πολυτεχνείου. Και είναι αληθές ότι ουδέν περιοτατικόν κατηγγέλθη. Δεν αντλείται, όμως εντεύθεν απόδειξις περί ανυπαρξίας τοιούτων. Διότι κατά τη διαδρομήν της ερεύνης εβεβαιώθησαν ή και απλώς επιθανολογήθησαν περιστατικά εδραιούντα παρ' εμοί την πεποίθησιν ότι οι νεκροί εκ των γεγονότων του Πολυτεχνείου υπήρξαν περισσότεροι των επισήμως ανακοινωθέντων. Δι' ο και κατανοώ τα ελατήρια της σιωπής των παθόντων...

Γ. ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΠΡΟΣ ΚΟΛΑΣΜΟΝ
Α) Γενική ανάλυσις
Η εκ των εκτεθέντων πραγματικών περιστατικών επισήμανσις των προς τα γεγονότα και τα τραγικά επακόλουθα τούτων συνδεομένων υπευθύνων προσώπων δεν παρίσταται εύκολος. Διότι, ως και εν αρχή της παρούσης ετονίσθη, πάντες πλην των φοιτητών εξεμεταλλεύθησαν το λεγόμενον σπουδαστικόν κίνημα και ο χώρος του Πολυτεχνείου μετεβλήθη εις αιματοβαφή στίβον ενός απηνούς και εξοντωτικού αγώνος φανατικών πολιτικών αντιθέσεων.
β) Ειδικωτέρα επισήμανσις
Δύνανται ήδη να κατονομασθούν προς διευκόλυνσιν του ανακριτικού έργου, οι εκ της ερεύνης προκύπτοντες και κατά την γνώμην ημών υπεύθυνοι της περί ης πρόκειται τραγωδίας, κατά νομικήν αξιολόγησιν του ρόλου εκάστου εις ταύτην.
1) Γεώργιος Χρ. Παπαδόπουλος, τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
2) Δημήτριος Αριστοτ. Ιωαννίδης, Υποστράτηγος, ε.α. τότε διοικητής της ΕΣΑ και
3) Μιχαήλ Ρουφογάλης, Υποστράτηγος ε.α., τότε Αρχηγός της ΚΥΠ. Φέρονται ως ηθικοί αυτουργοί ανθρωποκτονιών εκ προθέσεως (τετελεσμένων και εν απόπειρα) επικινδύνων σωματικών βλαβών, διακεκριμένων φθορών και προκλήσεων εις τέλεσιν κακουργημάτων ή πλημμελημάτων, πράξεων υπό γνωστών και αγνώστων - τη ερεύνη - δραστών, τελεσθεισών (ως κατωτέρω). Παρατηρητέον ενταύθα ότι ο ηθικός αυτουργός δεν δρα κατά του αντικειμένου του εγκλήματος, αλλά επιδρά επί της βουλήσεως του υποκειμένου, ίνα προκολέση απόφασιν αυτού προς εκτέλεσιν της αδίκου πράξεως. Και ως γνωστόν δεν είναι απαραίτητον να προκαθορισθή εν ταις λεπτομερείαις της η υπό εκτέλεσιν πράξις, ουδέ το πρόσωπον εις βάρος του οποίου θα τελεσθή (ΑΠ 334 / 58 Π. Χρ. Α' 151). Ομοίως δεν είναι απαραίτητον όπως αποκαλυφθή και γνωσθή ο αυτουργός του εγκλήματος (ΑΠ 37 / 1969 Γ. Χρ. Ιθ' 208).
4) Νικόλαος Ντερτιλής, Ταξίαρχος, τότε επιτελάρχης ΑΣΔΕΝ, αυτουργός ανθρωποκτονίας εκ προθέσεως εις βάρος νεαρού σπουδαστού και ηθικός αυτουργός ετέρων ανθρωποκτονιών (τετελεσμένων και εν απόπειρα) ως και σωματικών βλαβών.
5) Δημήτριος Ιωάννου, Ζαγοριαννάκος, Αντιστράτηγος ε.α. τότε Αρχηγός Ενόπλων Δυνάμεων, διατάξας την κίνησιν των τμημάτων στρατού.
6) Κωνσταντίνος Ιωάννου Μαυροειδής, Αντιστράτηγος ε.α. τότε Δ / ντής ΑΣΔΕΝ, έχων τον συντονισμόν και το γενικόν πρόσταγμα της επιχειρήσεως.
7) Νικόλαος Κων. Ραφαηλάκης, Αντιστράτηγος ε.α., τότε Δ / ντής της ΣΔΑ, παριστάμενος κατά την εκτέλεσιν της επιχειρήσεως και εποπτεύων ταύτης.
8) Νικόλαος Αριστ. Δασκαλόπουλος, τότε Αρχηγός Αστυνομίας, εποπτεύων των Αστυνομικών Δυνάμεων.
9) Λουκάς Γεωργίου Χριστολουκάς, τότε Διευθυντής της Αστυνομίας Αθηνών, υπεύθυνος των ενεργειών των αστυνομικών δυνάμεων ως προς την αντιμετώπισιν των εκδηλώσεων.
10) Θρασύβουλος Γιοβάνης, Ταξίαρχος, τότε Συνταγματάρχης, επικεφαλής των στρατιωτικών τμημάτων εις την κατά του Πολυτεχνείου επιχείρησιν.
Άπαντες εμφανίζονται ως απλοί συνεργοί του ως είρηται, του ηθικού αυτουργού, δια της παροχής θετικής συνδρομής εις αυτόν εν τω πλαισίω της αρμοδιότητος εκάστου, απλοί ομοίως συνεργοί των γνωστών και αγνώστων εγκληματιών εν τη διαπράξει των ανθρωποκτονιών και σωματικών βλαβών, της τοιαύτης συνδρομής των εκδηλωθείσης, ως ετονίσθη ήδη αρνητικώς, ήδη δια παραλείψεως εκτελέσεως του εκ του νόμου και της αποστολής των τικτομένου ιερού καθήκοντος προασπίσεως της ζωής και σωματικής ακεραιότητος των πολιτών έναντι των πάσης φύσεως κακοποιών και των εγκληματικώς δρώντων οργάνων των. Ο εξ αυτών Νικόλαος Δασκαλόπουλος, τυγχάνει ομοίως και έμμεσος αυτουργός παρανόμου συλλήψεως και κατακρατήσεως των συλληφθέντων.
11) Σπυρίδων Σταθάκης, Ίλαρχος τεθωρακισμένων, διατάξας την είσοδον του άρματος εντός του Πολυτεχνείου, αυτουργός αποπειρών ανθρωποκτονίας των επί των κιγκλιδωμάτων της πύλης του Πολυτεχνείου ευρισκομένων σπουδαστών, ιδία δε της διαφυγούσης τον θάνατον και βαρύτατα μόνον τραυματισθείσης Π. Ρηγόπουλου.
12) Σταύρος Βαρνάβας, Αντιστράτηγος ε.α., Δ / ντής του εν τω Υπουργείω Δημοσίας Τάξεως Μικτού Επιτελείου. Ηθικός αυτουργός ανθρωποκτονιών (μιας τετελεσμένης και πολλών εν απόπειρα) ως διατάξας την χρήσιν των όπλων κατά του πλήθους.
13) Ηλίας Τσιαούρας ή Τσαπούρης, αυτουργός ανθρωποκτονιών (μιας τετελεσμένης και πολλών εν απόπειρα) και παρανόμου οπλοφορίας δια πολεμικού όπλου.
14) Ευάγγελος Κων. Μαντζώρος, Ανθυπίλαρχος τότε τεθωρακισμένων, αυτουργός αποπειρών ανθρωποκτονίας και επικινδύνων σωματικών βλαβών (κατάθ. υπ' αριθμ. 241 και 242).
15) Υπίλαρχος Μιχαήλ Γουνελάς, Ανθυπασπιστής Λάμπρος Κωνσταντέλλος, Αξιωματικοί του ΚΕΤΘ, λαβόντες μέρος εις την κατά του Πολυτεχνείου επιχείρησιν. Φέρονται ως αυτουργοί ή ηθικοί αυτουργοί αποπειρών αυτοκτονίας και επικινδύνων σωματικών βλαβών (καταθέσεις υπ' αριθμ. 72, 76 και 116).
16) Αστυφύλαξ υπό στοιχεία Λ 21 Ηλίας Καραδήμας και δεύτερος τοιούτος υπό το μικρόν όνομα Νικόλαος, εκτελούντες υπηρεσίαν εν τω Ρυθμιστικά) Κέντρω Αθηνών την νύκτα της 16ης προς 17ην Νοεμβρίου 1973, τυγχάνουν συναυτουργοί μετ' άλλων αγνώστων, ανθρωποκτονίας εκ προθέσεως και επικινδύνων σωματικών βλαβών εις βάρος τραυματιών και των συνοδών τους (καταθ. υπ' αριθμ. 72, 76 και 116).
17) Βασίλειος Γεωργίου Μπουκλάκος, τότε Διοικητικός Δ / ντής του Ρυθμιστικού, απλούς συνεργός, δια της παροχής υλικής και ψυχικής συνδρομής, εις τους υπό στοιχ. 15 κατηγορουμένους και αυτουργός παρανόμου οπλοφορίας, απειλών και βλασφημίας εις βάρος των τραυματιών και των συνοδών του.
18) Δημήτριος Κων. Κατσούλης, Ταγματάρχης Χωροφυλακής, τότε στέλεχος της ΚΥΠ, απλούς μεν συνεργός του υπό στοιχ. 3 ηθικού αυτουργού, δια της παροχής θετικής εις αυτόν συνδρομής εν των πλαισίω της αρμοδιότητος τους και απλούς ομοίως συνεργός των γνωστών και αγνώστων εγκληματιών εν τη διαπράξει ανθρωποκτονιών και σωματικών βλαβών, δια παραλείψεως ως ανωτέρω της τοιαύτης συνδρομής του εκδηλωθείσης.
19) Δημήτριος Παναγ. Πίμπας, αυτουργός προκλήσεων εις διάπραξιν κακουργήματος ή πλημμελήματος.
20) Ο υπ' αριθμ. 472 αστυφύλαξ (κατάθ. υπ' αρ. 229), αυτουργός απόπειρας ανθρωποκτονίας νεαρού μαθητού έμπροσθεν του Μητροπολιτικού Ναού την 17-11-1973.
21) Αγνώστων στοιχείων αστυφύλαξ του Γ' Αστυνομικού Τμήματος, ευρισκόμενος εν υπηρεσία περί ώραν 14.30 της 17-11-1973 αυτουργός επικινδύνου σωματικής βλάβης εις βάρος του Δημοσθένους Σαμούρη, ιατρού (καταθ. υπ' αριθμ. 145), μεταβάντος αυτόθι κατά την διαδικασίαν παραλαβής του νεκρού αδελφού του.
22) Ιωάννης Νικ. Καλύβας, Υπαστυνόμος, αυτουργός επικινδύνων σωματικών βλαβών εις βάρος των εξερχόμενων του Πολυτεχνείου σπουδαστών (κατάθ. Θεοδ. Καλούδη, υπ' αριθμ. αρ. 104).
23) Σάκης Ταμπούρης, Ιωάννης Κουρής και Σωτήριος Νάνος, αρχιφύλακες του ΛΖ' Αστυνομικού Τμήματος, συναυτουργοί επικινδύνου σωματικής βλάβης, εις βάρος του Ιωάννου Χρα (κατάθ. υπ' αριθ. 142).
24) Πλήθος αγνώστων δραστών όλων των αναφερθεισών πράξεων, μεταξύ των στρατιωτών, αστυνομικών και απλών πολιτών.



IV. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Εκ των εκτεθέντων δήλον καθίσταται ότι η δίωξις των ως είρηται πράξεων και ο κολασμός των αποδειχθησομένων ενόχων είναι υποχρέωσις της δικαιοσύνης. Επιτρέψατε όθεν όπως εισηγηθώ προς Υμάς την άμεσον άσκησιν ποινικής διώξεως και την εις τακτικήν ανάκρισιν παραπομπήν της υποθέσεως ως προς απαντάς τους εκτεθέντος στρατιωτικούς και αστυνομικούς, εις την αρμοδιότητα των κοινών ποινικών δικαστηρίων υπαγόμενους ένεκεν της αναπτυχθείσης ανωτέρω συμμετοχής εγκληματικής δράσεων των (αρ. 248 παρ. 1 ΣΠΚ). Οίκοθεν νοείται ότι τα ανακύπτοντα περί την ορθότητα του τε χαρακτηρισμού των πράξεων και τον προσδιορισμόν των υπευθύνων, προβλήματα αληθούς ερμηνείας και ορθής αξιολογήσεως πρεπέστερον θα αντιμετωπισθούν κατά την διαδρομήν της δικαστικής ερεύνης.

Η υπ' εμού ενεργηθείσα ταχεία και αναλυτική - όση μοι δύναμις - έρευνα και τα εκ ταύτης προκύψαντα, κατά τα εκτεθέντα, στοιχεία εντάσσονται εις το προπαρασκευαστικόν και διερευνητικόν πάντοτε πλαίσιον της απλής προκαταρκτικής εξετάσεως, σκοπός της οποίας ως γνωστόν είναι να κριθή αν συντρέχη περίπτωσις ποινικής διώξεως (αρ. 31 παρ. 1 εδ. α ΚΓΔ) και ουχί να ερευνηθή εν πληρότητι και εμπεριστατωμένους η υπόθεσις.
...

Εν Αθήναις τη 14 Οκτωβρίου 1974 Ο ενεργήσας την προκαταρκτικών εξέτασιν Εισαγγελεύς

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΣΕΒΑΣ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΥΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΩΝ

ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΣΤΗΝ 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940

ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

(Μ. Τραϊφόρος)
Μες τους δρόμους τριγυρνάνε,
οι μανάδες και ζητάνε ν' αντικρίσουνε
τα παιδιά τους π' ορκιστήκαν,
στο σταθμό σαν χωριστήκαν να γυρίσουνε.

Μα για κείνους πού 'χουν φύγει
και η δόξα τους τυλίγει, ας χαιρόμαστε
και καμιά ποτέ ας μην κλάψει
κάθε πόνο της ας κλάψει κι ας ευχόμαστε.

Παιδιά, της Ελλάδος παιδιά,
που σκληρά πολεμάτε πάνω στα βουνά.
Παιδιά, στη γλυκιά Παναγιά,
προσευχόμαστε όλες, νά 'ρθετε ξανά.

Λέω σ' όσες ξαγρυπνάνε
και για κάποιον ξενυχτάνε και στενάζουνε,
πως η πίκρα κι η τρεμούλα
σε μια γνήσια Ελληνοπούλα δεν ταιριάζουνε.

Ελληνίδες του Ζαλόγγου
και της πόλης και του λόγγου και Πλακιώτισσες,
όσο κι αν πικρά πονούμε,
υπερήφανα ας πούμε σα Σουλιώτισσες.

Παιδιά, της Ελλάδος παιδιά,
που σκληρά πολεμάτε πάνω στα βουνά.
Παιδιά, στη γλυκιά Παναγιά,
προσευχόμαστε όλες, νά 'ρθετε ξανά.

Mε της Νίκης τα φτερά,
σας προσμένουμε παιδιά.

Στο πόλεμο βγαίν' ο Ιταλός
Στο πόλεμο βγαίνει ο Ιταλός
κι ου τσουλιάς του λέει
έβγα Μουσουλίν
έριμη του φουστάν του κουρουμπλί
γιατί δε βγαίνεις καταδώ
κι έχω μια όρεξ' ορέ να σε ιδώ

Κι κεί σιαπάν, σιαπάν στη Κορυτσά
Λεν τα παιδιά μας ούλα έλα παραδώ
ουρέ για να σ'ιδώ και γω,
γιατί δε βγαίνεις να σ'ιδώ,
ουρέ γιατί μας κάνεις το λαγό;

Καίει ου ήλιος καίει, καίει μανάραμ καίει
και αυτοί μιλάν για χιόνια λάσπες και βροχές
ε'ρι λάσπες και βροχές
Το πόλεμο τι, μωρ τι, τι τουν ήθελεις
και σε περιγελούνει οι άντρες σα σε δούνε
παράτα τη, μωρ τηνπαλληκαριά
τα τάγκς, και τα κανόνια, δεν είναι, μακαρόνια

Πού 'σε ουρέ Μπενίτου κρυμμένους στη σπηλιά
ουρέ κατέβα παρακάτου, φουβάμαι τουν τσουλιά
έρι φουβάμαι τουν τσουλιά



ΚΟΡΟΪΔΟ ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ

Με το χαμόγελο στα χείλη
παν οι φαντάροι μας μπροστά
και γίναν οι Ιταλοί ρεζίλι,
γιατί η καρδιά τους δε βαστά.

Βρέχει. Και κάτω από την τέντα
δεν κάνουν βήμα προς τα μπρος
και λένε στ' ανακοινωθέντα:
"Φταίει ο κακός μας ο καιρός..."

Κορόιδο Μουσολίνι
κανένας δε θα μείνει,
εσύ και η γελοία
η φασιστική Ιταλία
τρέμετε όλοι το χακί.

Δεν έχεις διόλου μπέσα
κι όταν θα μπούμε μέσα,
ακόμα και στη Ρώμη
γαλανόλευκη θα υψώσουμε
σημαία ελληνική.




ΟΙ ΚΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΠΙΝΔΟΥ

Πάνω εκεί στις Πίνδου μας τις κορφές,
που θαρρείς τ' αστέρια φιλούνε,
Της Πατρίδας λίγες αγνές μορφές,
τα πυκνά σκοτάδια ερευνούν.

Η νύχτα φεύγει, σβήνουν τ' αστέρια,
τ' αγρίμια πάνε να κρυφτούν.
Μα του Δαβάκη μας τα ξεφτέρια,
δε θε να παν ν' αναπαυθούν.

Οι γενναίοι μας με τη λόγχη ορμούν,
τον εχθρό με λύσσα χτυπούνε.
Είναι λίγοι μα τους πολλούς νικούν
κι απ' τη γη μας πέρα τους πετούν



ΒΑΖΕΙ Ο ΝΤΟΥΤΣΕ ΤΗ ΣΤΟΛΗ ΤΟΥ

Βάζει ο Ντούτσε τη στολή του
και τη σκούφια την ψηλή του
μ' όλα τα φτερά. (2)
Και μια νύχτα με φεγγάρι
την Ελλάδα πάει να πάρει
βρε το φουκαρά. (2)
Ωχ! Τον τσολιά μας το λεβέντη
βρίσκει στα βουνά..
και ταράζουν τον αφέντη
το μακαρονά.
Αχ, Τσιάνο, θα τρελαθώ Τσιάνο,
με τους τσολιάδες ποιος μου είπε να τα βάνω;

Ξεκινάει την άλλη μέρα
μα και πάλι ακούει: "Αέρα!"
από τον τσολιά. (2)
Δρόμο παίρνει και δρομάκι
και πηδάει το ποταμάκι
ξέρει τη δουλειά. (2)
Ωχ! Τρώει τις σφαίρες σαν χαλάζι
από τον τσολιά
κι όλο στρατηγούς αλλάζει
για να βρει δουλειά.
Αχ, Τσιάνο, θα τρελαθώ Τσιάνο
και στείλε γρήγορα τα μαύρα μου να βάνω.

Στέλνει ο νέος Ναπολέων
μεραρχίες πειναλέων
στο βουνό ψηλά, (2)
για να βρουν το διάβολο τους
κι ο στρατός μας αιχμαλώτους
τσούρμο κουβαλά. (2)
Ωχ! Και οι "κένταυροι" οι καημένοι
βρε τι τρομερό,
νηστικοί, ξελιγωμένοι,
πέφτουν στο νερό.
Αχ, Γκράτσι, να μη σε δω Γράτσι,
γιατί σε κάρβουνα αναμμένα έχω κάτσει.
Τρέχουν σαν τρελοί στους βράχους
κι από μας κι απ' τους συμμάχους
τρώνε την κλωτσιά. (2)
Και χωρίς πολλές κουβέντες
μπήκαν έλληνες λεβέντες,
μες στην Κορυτσά. (2)
Ωχ! Μέσα στ' Αργυρόκαστρο
εμπήκε το χακί
και σημαία κυματίζει
τώρα ελληνική.
Αχ, Τσιάνο, θα σκοτωθώ Τσιάνο,
γιατί σε λίγο και τα Τίρανα τα χάνω.
Και πάθαν οι καημένοι μεγάλη συμφορά
κι η Ρώμη περιμένει κι εκείνη τη σειρά.

ΤΟ 1821 ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ

Το δημοτικό τραγούδι εξέφρασε αυθεντικά τους αγώνες των Ελλήνων, να αποτινάξουν τον τουρκικό ζυγό. Μέσα από τους στίχους, τους παραδοσιακούς ρυθμούς, προερχόμενους από το βυζαντινό μέλος, διαδίδουν την ιστορία από στόμα σε στόμα.




Η μάχη της Αράχωβας
Απάνω στην Αράχοβα, ψηλά στον ʼϊ Γιώργη
πολλά ντουφέκια πέφτουνε και σαματάς μεγάλος.
Μήνε σε γάμους πέφτουνε, μήνε σε πανηγύρι,
πόλεμος γίνεται εκεί και σκοτωμός μεγάλος.
Ρωμαίγοι είν' που πολεμάν με τον Καραϊσκάκη
με Τούρκους πώχουν αρχηγό αυτόνε το Μουστάμπεη,
πώχει Αρβανίτες διαλεχτούς το ούλο τρεις χιλιάδες.
"Αφέντη ʼϊ Γιώργη, πολεμιστή και γριβοκαβαλλάρη,
αρματωμένε με σπαθί και με χρυσό κοντάρι,
μας ήρθε ο Μουστάμπεης ψηλά στο κεφαλάρι".
"Βγάτε να πολεμήσετε να μη μείνει ποδάρι".
"Έχει πασάδες μπόλικους, ασκέρι τρεις χιλιάδες".
"Βγάτε να τους μποδίσετε για να μην μπουν στην πόλη,
ίσως και το ταχειά ταχύ, να πέσει και το χιόνι
τότες θα ξεπαγιάσουνε θα ξεραθούνε όλοι".
"Καραϊσκάκη μ' αρχηγέ και πρώτε καπιτάνε
έβγα στο κεφαλάρι μας να μας ελευθερώσεις".
Πάψε, Γιώργο μ', τον πόλεμο, μάσε τα γιαταγάνια
και μέτρα τους Αγαρινούς, μέτρα τους σκοτωμένους
κι οι ράχες εγεμίσανε 'πο Τούρκικα κουφάρια.
Τον πάγο έχουν σάβανο, το χιόνι μαξιλάρι,
κι αυτός ο αρχηγός ο καπετάν Μουστάμπεης
σφαγμένος είναι κι αυτός, του λείπει το κεφάλι.
Μα τα κουφάρια είν' πολλά και μετρημό δεν έχουν,
μαζεύουν πούταν εύκολο αράδα τα κεφάλια.
Και πύργο τότε στήσανε, πέρα εις τα Πλατάνια
κι ο πύργος ήτανε τρανός, τρανός σαν κυπαρίσσι
και γύρω του χορεύανε όλα τα παλικάρια.



Του Δράμαλη

Φύσα, μαΐστρο δροσερέ κι αέρα του πελάγου,
να πας τα χαιρετίσματα στου Δράμαλη τη μάννα.
Της Ρούμελης οι μπέηδες, του Δράμαλη οι αγάδες
στο Δερβενάκι κείτονται, στο χώμα ξαπλωμένοι.
Στρωμά’χουνε τη μαύρη γης, προσκέφαλο λιθάρια
και γι’απανωσκεπάσματα του φεγγαριού τη λάμψη.
Κ’ένα πουλάκι πέρασε και το συχνορωτάνε:
«Πουλί, πως πάει ο πόλεμος, το κλέφτικο ντουφέκι;
-Μπροστά πάει ο Νικηταράς, πίσω ο Κολοκοτρώνης,
και παραπίσω οι Ελληνες με τα σπαθιά στα χέρια».
Γράμματα πάνε κι έρχονται στων μπέηδων τα σπίτια.
Κλαίνε τ’αχούρια γι’άλογα και τα τζαμιά για Τούρκους,
Κλαίνε μαννούλες για παιδιά, γυναίκες για τους άντρες.



Γλυκοχαράζει η χαραυγή
και λάμπ' ο ουρανός κι η γη.
Φέρνει την ελευθεριά μας
και το τέλος της σκλαβιάς μας.(δις)
Στα Βέρβαινα στα Δολιανά
γεια σου χαρά σου κλεφτουριά.
Στο Βαλτέτσι στο Λεβίδι
πέφτει αδιάκοπο λεπίδι (δις)
Κι από του Διάκου το σουβλί
φτιάχνει ο Κανάρης το δαυλί
κι ο Μιαούλης το τιμόνι
πες το κότσυφα κι αηδόνι(δις)





Ο γέρος του Μοριά
Ένα τραγούδι θα σας πω για το Λεβέντη,
τον ασπρομάλλη μας, το Γέρο του Μοριά
και βάλτε, αδέλφια μας, για να στηθεί το γλέντι
τριπολιτσιώτικο κρασί και ψησταριά.
Γεια και χαρά σας, Μοραΐτες αδελφοί
κι εσείς κοπέλες, γεια σας.
Τη Λευτεριά η Ελλάδα μας
χρωστάει στη λεβεντιά σας.
Τα όμορφα χρόνια, τα παλιά, να ξαναζήσουν
και στου Ταΰγετου την πιο ψηλή κορφή,
κει, των προγόνων οι σκιές χορό να στήσουν
και να τους λέει τ' αγέρι τούτη τη στροφή:
Γεια και χαρά σας, Μοραΐτες αδελφοί,
που η μάνα αν δε σας γέννα
ούτ' Αγια - Λαύρα θα 'χαμε
ούτε Εικοσιένα.

Παιδιά της Σαμαρίνας

Παιδιά της Σαμαρίνας, μωρέ παιδιά καημένα.
Παιδιά της Σαμαρίνας κι ας είστε λερωμένα.
Αν πάτε, πά - μωρ' πάνω στα βουνά,
ψηλά στη Σαμαρίνα μωρέ παιδιά καημένα.
ψηλά στη Σαμαρίνα κι ας είστε λερωμένα.
Τουφέκια να μωρ' να μη ρίξετε.
Τραγούδια να μην πείτε μωρέ παιδιά καημένα.
Τραγούδια να μην πείτε κι ας είστε λερωμένα.
Κι αν σας ρωτήσει μωρέ η μάνα μου,
η δόλια η αδερφή μωρέ παιδιά καημένα.
η δόλια η αδερφή μου κι ας είστε λερωμένα.
Μην πείτε, πεί - μωρ' πως εχάθηκα.
Πως είμαι σκοτωμένος μωρέ παιδιά καημένα.
Πως είμαι σκοτωμένος κι ας είστε λερωμένα.



Ο χορός του θανάτου
"Έχε γεια καημένε κόσμε,
έχε γεια γλυκιά ζωή
και συ δύστυχη πατρίδα,
έχε γεια παντοτινή.

Στη στεριά δε ζει το ψάρι,
ουδ' ανθός στην αμμουδιά
και οι Σουλιώτισσες δεν ζούνε
δίχως την ελευθεριά".



Ο Διάκος
Πηδάει η φωτιά κι οι σούβλες έτοιμες κι αυτός ολόρθος στέκει.
Πεθαίνει αρνούμενος το θάνατο και λευτεριά φωνάζει.
Ελευθεριά για σένα χάνομαι, μα θα ‘ρθούν πίσω μου άλλοι.
Στρατοί οι γιοί μου και τα εγγόνια μου και θα σε λευτερώσουν.
Μην κλαις κυρά κι εγώ θ' αναστηθώ και θα σ᾿ αρπάξω πάλε.
Θα σπώ τις αλυσίδες της σκλαβιάς θα καταλυώ τα κάστρα.
Λίγοι είμαστε κι αλίμονο στη γης αν ξοφληθεί η γενιά μας.
Στρατοί οι γιοί μου και τα εγγόνια μου και θα σε λευτερώσουν.




Ώς πότε παλικάρια να ζούμεν στα στενά,
Mονάχοι σα λιοντάρια, σταις ράχαις στα βουνά;
Σπηλαίς να κατοικούμεν, να βλέπωμεν κλαδιά,
Nα φεύγωμ' απ' τον Kόσμον, για την πικρή σκλαβιά.
Nα χάνωμεν αδέλφια, Πατρίδα, και Γονείς,
Tους φίλους, τα παιδιά μας, κι' όλους τους συγγενείς.
Καλλιώναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή,
Παρά σαράντα χρόνοι σκλαβιά, και φυλακή.
Τι σ' ωφελεί αν ζήσης, και είσαι στη σκλαβιά,
Στοχάσου πως σε ψένουν καθ' ώραν στη φωτιά.
Βεζύρης, Δραγουμάνος, Aφέντης κι' αν σταθής,